گویجه قلعه مراغه شاهکاری از حجاری در دل صخره ها

این قلعه از شاهکارهای کهن و گوشه ای از تاریخ دفاعی و نظامی استوار ایران زمین بر بلندای آسمان در این منطقه است.

گویجه قلعه از نمونه های معماری صخره ای ایران در دوران اورارتویان ایران زمین متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح بوده که نام آن در زبان فارسی به معنای قلعه سبز است و علت نام گذاری آن برگرفته از سنگ های طبیعی سبز مایل به آبی رنگ واقع در ضلع شمالی قلعه است.
این قلعه از نادرترین قلعه های تاریخی کشور با معماری صخره ای بوده که در ضلع شرقی ارتفاعات کوه های گویجه قلعه مراغه واقع شده و با برخورداری از صخره های طبیعی، دژی دفاعی و نظامی در برابر دشمنان این سرزمین بود.
گویجه قلعه کاملا در دل کوه حجاری شده بطوری که محوطه آن بر روی صفحه ای از سنگ قرار گرفته و دارای قسمت های مختلف شامل آب انبار، راه پله های دسترسی، سکوهای اقامت، دخمه و تالار اصلی است.
از ویژگی های منحصر بفرد این قلعه، مورد استفاده قرار گرفتن آن در دوران مختلف تاریخ به ویژه در دوره میانی اسلامی است که در این دوران ابنیه و متعلقاتی نیز به آن اضافه شده و گورستان مربوط به دوره سلجوقی واقع در ضلع جنوب شرقی قلعه از جمله ابنیه های اضافه شده بعد از احداث آن است.
این قلعه دارای طبقات مختلف به شکل سکو بوده که به صورت طبقات سنگی از صخره های خود قلعه، حجاری شده و ۳۰ پله ۳۰ سانتی متری آن نیز توسط حجاران آن زمان برای اتصال و دسترسی به طبقات فوقانی دارای شیب های تند، حجاری شده است.
زاویه تالار قلعه حالت قوسی مانند و سقف آن به صورت مسطح بوده و در گوشه ضلع شمالی آن یک روشنایی به ابعاد ۹۰ در ۷۰ سانتی متر ایجاد شده و احتمال می رود به عنوان نورگیر از آن استفاده می شد.
در آثار باقیمانده قسمت های مختلف قلعه، سوراخ هایی در ورودی اتاقک ها و محل های مختلف وجود دارد که به عنوان پاشنه در سمت بالای قرنیز کار شده در بیرون و درون ورودی دیده می شود.
گویجه قلعه دارای سکوهایی در بیرون قلعه و مشرف به مناظر اطراف و چشم انداز طبیعی بوده و چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
این قلعه، آب انبار بسیار زیبایی را در دل خود از صخره های حجاری شده جا داده و برای ذخیره آب مورد نیاز استفاده می شده و هم اکنون نیز در داخل آن آب ذخیره می شود.
این آب انبار از دو قسمت تشکیل شده که اولین محوطه آن به ابعاد ۱۰۰ در ۱۵۰ سانتی متر بوده و از یک ورودی دیگر ۷۰ در ۱۰۰ سانتی متری به صورت طاق مانند می توان به داخل آن وارد شد.
این آب انبار به صورت ماهرانه ای در دل صخره ای در ابعاد چهار در شش متر با سقف قوسی مانند حجاری شده و در ضلع شمالی تالار قلعه قرار گرفته است.
طاق نمای موجود در داخل آب انبار اهمیت و زیبایی آن را چند برابر کرده و به جرات می توان گفت یکی از زیبا ترین آب انبارهای آذربایحان شرقی محسوب می شود.
قلعه تاریخی گویجه قلعه در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای بخش سراجوی این شهرستان واقع شده که در سال ۱۳۸۲ به شماره ۱۰۴۷۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
عکس: افسانه ایمان