- توضیحات
- دسته: زیبایی های آذربایجان
تاریخچه شهر بناب
شهر بناب در زمانهای گذشته چندین بار مورد هجوم اقوام بیگانه قرار گرفته و به كلی ویران گردیده است و دلیل این امر را می توان وجود تپه های ویران اطراف شهر دانست .بر روی سنگ نوشته هایی كه در كوههای جنوبی این شهر(قره قشون)قرار دارد ومتعلق به قرن هشتم و نهم هجری قمری است ،نقش و نگارهایی از سلاحهای آن زمان وجود دارد كه بیانگر وقوع جنگ شدید در حوالی آن كوههابوده است.
عده ای وجه تسمیه بناب را از دو كلمه بن و آب به معنی ریشه آب و ته آب می دانند و علت آن اینست كه با 2 متر كندن زمین میتوان به آب رسید.
مساجد
مسجد مهر آباد (بناب)
معروفترین اثر تاریخی بناب مسجد مهرآباد است كه مناره بلند آن نظر هر تازه واردی را به خود جلب می‌كند. این مسجد تاریخی درسال 951 هجری قمری به هزینه بی‌بی جان خانم دختر منصور بیگ و در زمان سلطنت شاه طهماسب اول صفوی به پایان رسیده‌است و بانی و تاریخ ساخت این مسجد در روی كتیبه‌ای مرمرین كه در گوشه‌ای از دیوار شمالی آن نصب گردیده نوشته شده است.
مسجد مهرآباد بناب دارای دیوارهای آجری و سقف چوبی و 36 ستون چوبی است و بیرون مناره مسجد سر درب آن با كاشی‌پوشانده شده است. این مسجد در كنار میدانی به همین نام در شهر بناب واقع شده است و شامل صحنی با صفا و شبستان و مناره‌كاشیكاری میباشد. شبستان اصلی مسجد در ضلع جنوبی صحن قرار گرفته كه بوسیله چند پله میتوان بدان راه یافت. این شبستان‌بصورت مستطیل شكل است كه در جانب شمالی آن بالكنی جهت استفاده بانوان احداث شده است. سقف تیر پوش شبستان رومی30 ستون بلند چوبی دارد كه این ستونها بر روی پله‌های ساده سنگی استوار شده و سرستونهای آن شبیه سرستونهای مسجد ملارستم مراغه و مسجد گزاوشت بناب میباشد. سرستونها دارای مقرنس و سقف دارای نقاشی هائی مشتمل‌برنگاره‌های گیاهی تزئینی و طرحهای ترنجی مانند بارنگهای قرمز و زرد و سبز و آبی و نارنجی است.
در وسط دیوار جنوبی شبستان محرابی نسبتاً ساده در دو سوی آن دو پنجره بزرگ قرار دارد و در دیوار شرقی و غرب در قسمت‌بالكن زنانه هر طرف پنج پنجره و در زیر آنها پنج در ورودی قرار دارد. مسجد جامع مهرآباد بناب دارای اهمیت خاص و استثنائی دربین مساجد منطقه میباشد. علت این امر وجود كتیبه تاریخ داری است كه در دیوار شمالی آن با سنگ مرمر نصب شده است. كنارمسجد مناری به چشم می‌خورد كه مزین به كاشیهای فیروزه‌ای است.
مسجد میدان
این مسجد در كنار یكی از میادین بناب كه بنام گزاوشت معروف است قرار گرفته و به همین جهت نزد اهالی به مسجد میدان شهرت‌یافته است. در مسجد میدان بناب هیچ گونه كتیبه‌ای دیده نمی‌شود لیكن به علت شباهت این مسجد با مساجد دیگر منطقه می‌توان‌آن را متعلق به دوره صفویه دانست. به علت استقرار شبستان برروی یك تپه باستانی كف شبستان 2 متر از خیابان بلندتر بوده وبوسیله 8 پله با خیابان ارتباط می‌یابد.
شبستان مسجد فضایی مستطیل شكل است كه سقف آن برروی 12 ستون چوبی در سه ردیف چهار تایی قرار گرفته است. ورودی‌شبستان در وسط ضلع شمالی و در امتداد خیابان مجاور واقع شده است. در تمامی ضلع شمالی مسجد بالكنی به عرض 3 مترجهت بانوان ایجاد كرده اند و كف بالكن بوسیله تیرهای چوبی برروی 6 ستون چوبی استوار شده كه این ستونها با سرستونهای تزئینی تا زیر سقف شبستان ادامه می‌یابد. آنچه این مسجد را به صورت جالب توجه درآورده ستونها و سرستونهای چوبی و تزئینات‌زیبا و هنرمندانه آن است. این ستونها كه همه آنها هشت ضلعی هستند بر روی یك پایه كوتاه و ساده زینت داده شده‌اند روی تمامی‌سطح صندوقه‌های تیرهای حمال تخته كوبی‌های سرستونها و نقاشی‌های گیاهی و ترنجی پوشانده است كه با وجود گذشت زمان وغبار گرفتگی روی نقاشی‌ها هنوز هم از جلوه‌ای خاص و زیبا برخورداراست.
مسجد اسماعیل بیگ
مسجد اسماعیل بیگ پس از مساجد مهرآباد و میدان یكی از بناهای زیبا و مستحكم بناب است كه به فاصله‌ای كم از مسجد جامع‌قرار گرفته است. این بنا از نقطه نظر ساختمان و همچنین ایوانی كه در جلو شبستان آن ساخته شده است یكی از آثار جالب و دیدنی‌دوران صفویه است. ایوان تا آنجا كه ممكن بوده پرشكوه و جالب بنا شده است و چهار ستون چوبی آن دارای سرستونهای زیبایی‌می‌باشد. از این لحاظ گوشه‌ای از ایوانهای عالی قاپو و چهل ستون اصفهان را به خاطر می‌آورد.
دیوارهای ایوان آجری با تزئینات ساده خفته راسته طرحهائی را به نمایش می‌گذارد. در بالای در ورودی و طرفین آن مجموعاً 5پنجره ارسی به چشم می‌خورد كه دارای شیشه رنگی بوده و بعضی از آنها شكسته است. با عبور از در چوبی قدیمی كفش كن‌كوچك مشاهده می‌شود كه بوسیله نرده‌ای چوبی از شبستان جدا می‌شود. قسمت زنانه مسجد بالكنی است كه در بالای همین‌قسمت قرار دارد برای ورود به این بالكن میتوان از راه پله‌ای كه در سمت غربی شبستان است استفاده نمود. در جلو پله كفش‌كن ونیر در قسمتی از آن اتاقكی است كه محل شربت خانه و چای خانه زنانه بوده است. شبستان شامل هشت ستون چوبی باسرستونهای مقرنس زیبا و ته ستون سنگی میباشد كه سقف بزرگ چوبی بر آنها گردیده است. فضای شبستان بسیار ساده است وفقط در شبكه‌بندیهای پنجره از شیشه‌های رنگی استفاده شده كه در هنگام تلألو نور خورشید به فضای داخل مسجد جلوه‌ای خاص‌می‌بخشد. مصالح ساختمانی اصلی بنا را سنگ و آجر و چوب تشكیل می‌دهد.
مسجد كبود
این مسجد از آثار دوره صفویه به شمار می آید و به شماره ثبت 4/16/3دردفتر ثبت آثارملی كشور به ثبت رسیده است.
نمای جنوبی شبستان سه طاق در بیرون دارد كه طاق میانی پشت محراب شبستان واقع شده است.در داخل طاقهای طرفین دو پنجره بلند تعبیه گردیده است كه كار نورگیری و تهویه هوای شبستان را انجام می دهند.
مسجد زرگران
مسجد زرگران بناب یكی از مساجد ثبتی حفاظتی است كه درخیابان زرگران بناب قرار گرفته است.زمانی در مسیر
شمال به جنوب كشور قرار گرفته كه با احداث جای جدید فعلی این راه رونق خودرا از دست داده و مسجد نیز به فراموشی سپرده شده و تخریب شده است. اخیرا میراث فرهنگی بناب اقدام به باز سازی مسجد نموده و قرار است تمامی آن را بازسازی كند.این مسجد مانند مسجد اسماعیل بیگ و مسجد كبود مربوط به دوره صفوی است.سقف مسجد بوسیله8 ستون با سر ستونهای مقرنس كاری شده و خوش رنگی كه به سر ستونهای مسجد اسماعیل بیگ و مسجد كبود شباهت بسیار دارد نگاه داشته شده است.صندوق شاه تیرها مزین به اشكال هندسی جالبی است.ایوان فعلی مسجد بعدها به آن اضافه شده است.شهر بناب صاحب مساجد قدیمی و ارزشمند بسیاری بوده كه در طول تاریخ بدلیل اعمال نظر شخصی و عدم رسیدگی و مرمت از بین رفته اند.از آن جمله می توان مسجد حاجی رضا ،مسجدسلیمان ومسجد آقا سلیم را نام برد.
پلها
پل پنج چشمه
پل زیبای پنج چشمه پلی است تاریخی به فاصله600 متر از ضلع شرقی جاده كمربندی شرق بناب بر روی رودخانه صافی كه عرض آن در این قسمت به بیش از 60 متر میرسد،قرار گرفته است.
این پل باستانی دارای پنج دهنه بشكل طاق جناقی از آجرهای چهار گوشی قرمز میباشد.طول پل 50 متر و عرض آن 8/4 متر است،كه در طرفین عرض پل دیوار، جانپناهی به ارتفاع 1متر وجود دارد.دهنه بزرگ پل ابعادی معادل 9/5*6/5 متر دارد.
این پل همه روزه مورد استفاده عابرین قرار می گیرد و در گذشته پل ارتباطی بین شهرهای آذربایجان شرقی و كردستان بوده و محل عبور و مرور زوار عتبات عالیه نیز بوده است.
دیگر آثار
از دیگر آثار باقیمانده شهرستان بناب میتوان به موارد ذیل اشاره كرد:
برج نگهبانی دروازه قدیم بناب كه متعلق به قرن هشتم ه.ق است. منطقه قره قشون بناب كه دارای سنگ نبشته ها و سنگ قبرهای مربوط به قرن چهارم ه.ق می باشد. حمام مهر آباد بناب كه بانی آن بی بی جان خانم دختر منصور بیگ و تاریخ احداث آن 956 ه.ق است. قلعهویران شده قزلار قلعه سی در قره قشون بناب كه به دوره ساسانیان متعلق است. گورستان زوارق بناب كه دارای سنگ و قبرهایی مربوط به قرن 6 ه.ق است. دیوارقلعه بناب متعلق به دوره سلجوقیان. برج كبوتر در آقا جاری بناب مربوط به دوره قاجاریه. تپه باستانی موش تپه سی در منطقه تازه كندی قره قشون بناب كه در آن آثاری مربوط به 5 الی 6 هزار سال پیش یافت شده است. دروازه قدیمی و نگهبانی و پایگاه قره قشون در منطقه قره قشون بناب مربوط به قرن هشتم ه.ق .
