تاملی بر  وضعیت خطوط اتوبوس ­های تندروی تبریز

امیر ثناجو/ روزنامه­ طرح نو/  چهارشنبه، 14 مهر 1395، شماره­ ی 908

   چند سالیست که از راه­اندازی مسیر اتوبوس­ های تندرو (BRT) می­گذرد و چهره ­ی شهر را نسبت به سالهای قبل­تر دگرگون نموده است. این طرح علاوه بر مزایای که داشته دارای مشکلاتی نیز می­باشد که در این نوشتار تلاش بر  این بوده تا برخی از این موارد به اختصار مطرح گردد.

   سیستم اتوبوسرانی تبریز، یکی از قدیمی­ترین و  بزرگ­ترین سیستم­های اتوبوس­رانی کشور می­باشد. مهم­ترین اجزای این سیستم عبارتند از باجه­ های فروش شارژ، ناوگان اتوبوس ­ها، ایستگاه­ها و مبلمان شهری وابسته، چرخه­ ی پیاده وسوار سدن مسافرین، مسیر پیمایش، کادر اجرایی و مناطق تخت پوشش. حال به بررسی برخی از مسائل مربوط به این موارد پرداخته می­شود.

   باجه­ های فروش شارژ: تعداد و پراکندگی باجه­ های فروش شارژ در حد مطلوبی قرار دارد اما نکته ­ای که قابل ذکر است وجود کانکس بخش اداری شرکت واحد در حاشیه­ ی غربی چهارراه آبرسان می­باشد. این کانکس در موقعیتی نامناسب قرار داشته و موجب آلودگی بصری گردیده است و حال پرسش اینجاست که چرا باید صرفا برای استقرار دو یا سه کارمند(آنهم بدون داشتن ارباب رجوع)، یک کانکس بزرگ در چنین موقعیتی از شهر نصب گردد؟ آیا بخش پایین روگذر آبرسان، نمیتواند جای مناسبی برای استقرار این کانکس و دیگر امور شرکت واحد باشد؟ شاید بهتر باشد که مسئولین امر اندکی به این پرسش­ ها بیندیشند!

   ایستگاه ­های اتوبوس: ایستگاه­های تازه­ ساخت مسیر BRT تبریز  یکی از علامت­های سوال بزرگ برای مردم تبریز می­باشد. ارتفاع سقف این ایستگاه­ها بالای سه متر بوده که در برابر تابش نور خورشید و بارش نزولات آسمانی هیچ تاثیری نداشته و عملا بود و نبود آن تفاوتی نمی­کند.  ورودی ایستگاه برای آقایان و بانوان مشترک بوده ولی با توجه به تفکیک جنسیتی در اتوبوس­ ها و ورودی­ های جداگانه­ ی آن، آقایان برای رسیدن به بخش مربوطه باید از میان خیل بانوان منتظر در ایستگاه عبور کنند. طراحی این ایستگاه­ ها به طوریست که مسافرین به صورت انبوه و نامنظم قرار گرفته و صفی برای سوار شدن تشکیل نشده و مسافرین بدون رعایت نوبت و آشفته ­وار  سوار اتوبوس می­شوند. این ایستگاه ­ها فاقد هرگونه زیبایی بصری و هویت بوده و آن را می­توان ترکیبی سرد و بی هویت از بتن و فولاد و میله­ های استیل دانست.

   مامورین کنترل بلیت: متاسفانه اکثر افرادی که عنوان مامور کنترل بلیت انتخاب می­شوند از  لحاظ فرهنگی در سطح متوسط به پایینی قرار دارند و به همین دلیل برخی از آنها برخورد مناسبی با مسافرین نداشته و علت چنین رفتارهایی را مسئولیتی می­دانند که به آنها محول شده! این برخوردها بعضا چنان شدت می­یابد که حتی افراد متشخص نیز گاهی مجبور به مشاجره لفظی با این ماموران می­شوند که این روند به مرور نتایج ناخوشایندی را به دنبال خواهد داشت. لازم است مسئولین امر، در انتخاب مامورین کنترل بلیت و آموزش­های لازم به آنان دقت بیشتری بنمایند.

در سال­هایی دور که تعداد خودروهای موجود در شهر تبریز کمتر از اینها بود اتوبوس­ها عموما از خیابان امام تردد می­کردند اما امروزه اتوبوس ­های مناطق زعفرانیه، میرداماد، رجایی­ شهر، شاهگلی، یاغچیان، پرواز و گل­شهر، ولیعصر، فرهنگ­شهر و نگین ­پارک از طریق چایکنار رفت و آمد می­نمایند. با توجه به اینکه بیشتر بافت مسکونی، اداری و تجاری شهر در اطراف خیابان امام متراکم است و افرادی که در جنوب­شرق و شرق تبریز زندگی می­کنند برای تردد در  این خیابان، مجبور هستند در ایستگاه راهنمایی از اتوبوس­های BRT پیاده شده و باقی مسیر را با تاکسی طی کنند و نیز بلعکس؛ که این امر موجب تحمیل هزینه اضافی به مردم و نیز افزایش ترافیک تاکسی ­ها در منطقه­ های راهنمایی و آبرسان و شلوغی بسیار زیاد این مناطق شده است. بنابه آنچه که گفته شد به نظر می­رسد که باید در مسیر تردد اتوبوس­های مناطق یا دشده بازنگری صورت گرفته و اتوبوس­های این مسیر از طریق مسیر BRT تردد کنند. اینکار علاوه بر کاهش زمان سفر ساکنین این منطقه به  خیابان امام و بازار، موجب کاهش ترافیک و شلوغی در نواحی راهنمایی و  آبرسان و  نیز تعادل در تعداد مسافرین اتوبوس­های BRT خواهد شد. در این­صورت با توجه به کم بودن مسافرین حاشیه­ ی چایکنار، می­توان چند اتوبوس در مسیر بازار- راهنمایی راه­اندازی نمود. اجرای این تغییرات، میتواند پیامدهای مثبت فراوانی در شهر داشته باشد.

با توجه به وضع فعلی سیستم اتوبوس­رانی تبریز و نزدیکی به مناسبت بزرگ تبریز 2018، نیاز به بازنگری در ساختار این سیستم و رفع مشکلات آن ضروری به نظر میرسد و امید است مسئولین شهری در کنار رسیدگی به هزاران مورد مرتبط دیگر با این مناسبت بزرگ، به سیستم حمل و نقل عمومی نیز رسیدگی نمایند!.